Broken Obelisk is een beeldhouwwerk van de Amerikaanse kunstenaar Barnett Newman.
Newman wordt gezien als een van de leidende figuren in het abstract expressionisme, een Amerikaanse kunstbeweging die in 1946 voor het eerst werd genoemd. De beweging was nauw gerelateerd aan het Duits expressionisme. Newman gold tevens als een van de belangrijkste Color-Field-schilders.
Newman werd in New York geboren als zoon van joodse emigranten uit Polen. Hij studeerde filosofie aan de City College van New York en werkte in de kledingfabriek van zijn vader. Later verdiende hij zijn brood als onderwijzer, schrijver en criticus. Vanaf 1930 ging hij schilderen in expressionistische stijl, maar uiteindelijk vernietigde hij al zijn werken. cZijn eerste surrealistische schilderijen dateren uit de jaren 40. Geleidelijk aan vond hij zijn schilderijen steeds volwassener worden. De werken bevatte grote kleurvlakken die gescheiden waren door verticale lijnen, de zogenaamde 'zips', een kenmerkend detail dat een constante factor bleef in zijn werk. De eerste van deze werken bestonden uit geschakeerde kleuren, de latere uit egale kleurvlakken. Newman had goed contact met de schilders Mark Rothko en Adolph Gottlieb en publiceerde samen met hen enkele kunstmanifesten. Zij kwamen hierin op voor een universele, abstracte kunst waarin dramatiek de boventoon voerde, de dramatiek die in ieder leven aanwezig was. In dat jaar sloot hij zich ook aan bij de New York School, een groep van expressionistische kunstenaars. Hij kreeg een eigen tentoonstelling, maar deze oogstte veel kritiek en Newman besloot zich terug te trekken. Dit duurde tot 1985. De ervaring had hem sterker gemaakt en hij kwam met een overzichtstentoonstelling van zijn hele oeuvre.
Een van de meest bekende werken van Newman is 'Who is afraid of red, yellow and blue'. Tussen 1963 en 1967 maakte hij een kunstwerk, Broken Obelisk, gefabriceerd uit 3 ton roestkleurig staal (Cortenstaal). Er bestaan meerdere exemplaren van dit kunstwerk, een van de weinige sculpturen van Newman. Een van de sculpturen bevindt zich bij Corcoran Gallery of Art in Washington. Een ander exemplaar aan de voorkant van Seagram Building in New York. Een derde is onderdeel van de permanente tentoonstelling van het Modern Art Museum in New York en een ander werd geplaatst op het gebied rondom de Rothko Chapel in Houston, waar het omringd is door een reflecterende vijver. Deze obelisk is nadrukkelijk opgedragen aan Martin Luther King en was duidelijk bedoeld om een link te leggen tussen dit oud-Egyptische monument en King, beiden bewonderenswaardige en opvallende aspecten binnen een samenleving. Een van de oud-Egyptische obelisken bevindt zich namelijk in Washington DC. De obelisk van Newman werd gemaakt nadat Martin Luther King werd vermoord. Newman refereerde hiermee aan het feit dat de meest belangrijke speech van Maarten Luther King, I have a dream, op de plaats recht tegenover de obelisk werd gehouden namelijk op de trappen van het Lincoln Memorial, terwijl betogers inzake het burgerrecht zich hadden verzameld tussen de obelisk en het monument. De brute wijze waarop King om het leven kwam, betekende het einde van een politieke droom. Dit heeft Newman geïnspireerd bij de totstandkoming van de Broken Obelisk. Verder bevinden zich ook bij de University of Washington en bij de Storm King Center in New Windsor twee van deze kunstwerken.
Tijdens zijn leven werd Newman als kunstenaar nauwelijks gewaardeerd. Andere figuren zoals Jackson Pollock en Willem de Kooning waren op waarde geschatte figuren waarbij hij verbleekte, maar die overigens wel zeer lovend over hem schreven. Het duurde tot aan het einde van zijn leven voordat hij erkenning kreeg. In 1970 overleed hij in zijn geboorteplaats New York aan de gevolgen van een hartaanval. Zijn werken zijn nog steeds van groot belang voor beginnende kunstenaars.
Newman was ervan overtuigd dat, wat de bedoeling ook is van een schilderij of kunstwerk, dit niet tot uitdrukking wordt gebracht door discussie maar enkel en alleen door waarneming. Zoals hij zei:
I hope that my painting has the impact of giving someone, as it did me, the feeling of his own totality, of his own separateness, of his own individuality."
© Joke Baardemans 2014
Bron: The Art Story Organisation