Serech-naam van Aha op een vaas, British MuseumDe serech is het hiëroglifisch symbool verbonden aan de Horus-naam (ook wel ka-naam genoemd) van farao's, en is een onderdeel van de koninklijke titulatuur.

Het is niet onmogelijk dat het woord is afgeleid van het Oudegyptische woord srrx,, wat 'laten kennen' betekent. Echter, het woord is pas later toegekend aan het symbool en wordt in het algemeen gebruikt voor termen die te maken hebben met de Horus-naam, een troon, een paleisfaçade en een stèle.
Cultbeeld van Pepi met op de rugzijde zijn naam in een serech, Brooklyn MuseumHet symbool is onder andere aangetroffen op sarcofagen, deuren, schrijnen en aardewerk. Het heeft de vorm van een gestileerd rechthoekig vlak, verdeeld in twee andere vlakken. Daarbovenop en soms ernaast kan een Horus-valk zitten. Deze vogel staat bekend als het prototype van het Egyptisch koningschap, de farao werd immers gezien als de plaatsvervanger van Horus op aarde. Het bovenste vlak is leeg of bevat de naam van een farao. Dit vlak verbeeldt de binnenruimte van het paleis van bovenaf waargenomen. Het onderste vlak is voorzien van verticale strepen dat waarschijnlijk een paleisfaçade moet voorstellen. Het bovenste lijntje waarop de valk ziet er soms wat doorgezakt uit, alsof het bezwijkt onder de last  van de valk. Mogelijk dat dit te maken heeft met het feit dat de afbeeldingen van oorsprong gescheiden symbolen waren: enerzijds het paleis, anderzijds de valk op het kreupelhout.
De herkomst van het serech-symbool is onduidelijk. Verondersteld wordt dat de oorsprong kan liggen in de architectuur van de oude tempels van Mesopotamië en het oude rijk Elam waar de serech al op oude zegels voorkwam. Mogelijk is deze architectuur in de Nijlvallei terecht gekomen waar het geassocieerd werd met koningschap en andere belangrijke personen. Serech met naam van Raneb, 2e dynasty, METDuidelijk is wel dat het serech-symbool al gedurende de Naqada III periode verscheen. Het blijft een vraag of dit symbool oorspronkelijk als 'Horus van het paleis' gelezen moet worden of dat het een determinative omlijsting ten doel had, zoals de latere cartouche. Aanvankelijk werd de farao alleen aangeduid met het hieroglief voor de god Horus, de valk en daarna volgde de naam van de heerser. Later, vanaf de tijd dat Hor-Ka (Predynastieke Periode) koning was werd de naam binnenin de serech geschreven. In de tweede dynastie is ook het Seth-dier twee keer afgebeeld, één keer met valk, de andere keer als solitair beest. Dit werd aangeduid als "verschijning van beiide machten' en 'hij die vrede heeft gesticht tussen beide goden'. Dit hield echter maar onder twee farao's stand: bij Peribsen en zijn opvolger Chasechemoei. 
Serech met de naam van Horus Ka (Horus Sechen), British Museum, foto: Jan KoekAl vanaf het Oude Rijk ziet men de valk afgebeeld met de diverse kronen van Egypte. Vanaf het Nieuwe Rijk is de Horusvalk vaak voorzien van een dubbele kroon, uitgebreid met een zonneschijf en de cobraslang, een verwijzing naar de god Ra-Horachte. De Horus-naam werd vanaf de regering van farao Ahmose in het Nieuwe Rijk voorafgegaan door de toevoeging: 'sterke stier van'. Dit heeft tot aan de 23e dynastie geduurd.

©Joke Baardemans 2017

Bronnen: The Complete Royal Families of ancient Egypt, A. Dodson & D. Hilton; Egypt Legacy, the archetype of western civilisation 3000-30 BCM.Rice; Early Dynastic Egyypt, T. Wilkinson; info serech, J. Koek; J. van Beckerath, Handbuch der Ägyptische Köningsnamen