Van de god Heka werd beweerd dat hij er al vanaf de schepping was en dat hij zelfs het scheppingsproces creëerde. Verondersteld wordt dat hij als scheppergod werd gezien, maar werd ook als 'de zoon van de scheppergod' aangeduid. Hoed dan ook, het staat vast dat alle andere goden ontzag hadden voor hem. Dit blijkt uit de teksten opgetekend in de piramides oftewel de piramideteksten. Vooral eigenschappen als kracht en magie werden sterk met deze godheid geassocieerd. Vanaf de 20e dynastie (ca. 1000 v. Chr) zien wij het embleem van Heka opduiken in het hiërogliefenschrift: twee opgeheven armpjes òf het achterlijf van een leeuw, dat laatste verwijzend naar de kracht van Heka. Hij wordt eveneens de drijvende kracht, ook wel ka genoemd, waarmee de levenskracht van een individu wordt bedoeld.
Met name de opgeheven armpjes zien we vaak terug in de offerformules uit privé-graven. In de sarcofaagteksten wordt hij ook wel met 'Heer van de ka's' aangeduid. Hem viel de eer ten deel de zonnegod Ra op zijn boot te begeleiden en de god Osiris te beschermen in het hiernamaals.
Meestal wordt Heka als man afgebeeld in een Egyptisch gewaad en een gebogen baard. Ook is hij soms te herkennen aan de twee opgeheven armen op zijn hoofd. Een zeldzaam beeld van Heka is uitgedost met een onderlijf van een leeuw, zoals vermeld het hiëroglifisch teken van kracht. In latere tijden werd hij in de vorm van een kind aanbeden en ziet men hem terug in het gezelschap van diverse godenparen.
Heka werd niet op een specifieke cultusplek aanbeden, maar was in religieus opzicht wel van groot belang. Zijn kracht werd als onschatbare waarde beschouwd, zoals in de tempel van Esna waar hij in magisch religieuze context werd aangeroepen gedurende de Romeinse Tijd. Vanuit deze tempel werd zijn beeld in een processie meegedragen naar omringende landerijen, om zich te verzekeren van een goede groei en oogst van het gewas.
Met name de opgeheven armpjes zien we vaak terug in de offerformules uit privé-graven. In de sarcofaagteksten wordt hij ook wel met 'Heer van de ka's' aangeduid. Hem viel de eer ten deel de zonnegod Ra op zijn boot te begeleiden en de god Osiris te beschermen in het hiernamaals.
Meestal wordt Heka als man afgebeeld in een Egyptisch gewaad en een gebogen baard. Ook is hij soms te herkennen aan de twee opgeheven armen op zijn hoofd. Een zeldzaam beeld van Heka is uitgedost met een onderlijf van een leeuw, zoals vermeld het hiëroglifisch teken van kracht. In latere tijden werd hij in de vorm van een kind aanbeden en ziet men hem terug in het gezelschap van diverse godenparen.
Heka werd niet op een specifieke cultusplek aanbeden, maar was in religieus opzicht wel van groot belang. Zijn kracht werd als onschatbare waarde beschouwd, zoals in de tempel van Esna waar hij in magisch religieuze context werd aangeroepen gedurende de Romeinse Tijd. Vanuit deze tempel werd zijn beeld in een processie meegedragen naar omringende landerijen, om zich te verzekeren van een goede groei en oogst van het gewas.
©Joke Baardemans, 2024
Bronnen: The Oxford Encyclopedia of Ancient Egyp, Magic, Robert K. Ritner; The complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, R. Wilkinson; Lexicon de Ägyptologie, Magie, J. van Beckenrath; A. Bolshakov, Ka, The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt.