Cleopatra VII uit de Ptolemaeën XIII en XIV was het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie en de laatste Hellinistische heerseres van Egypte.
Zij was de dochter van Ptolemaeus XII en Cleopatra V en werd in 69 voor Chr. geboren. In 51 voor Chr. besteeg ze samen met haar 7 jaar jongere broer en echtgenoot Ptolemaeus XIII de troon. De zeven jaar oudere Cleopatra trok de macht volledig naar zich toe. Het land zat diep in de schulden en Cleopatra besloot daarom tot samenwerking met de Romeinen. Zij gaf militaire steun aan generaal Pompeius, tot ergernis van de Egyptenaren.Het leidde tot een aanslag op haar leven, in gang gezet door haar broer en echtgenoot. Zij wist te ontsnappen en vluchtte naar het oosten.
Om in de gunst te komen bij Julius Caesar gaf Ptolomaeus XIII opdracht om generaal Pompeius, een aartsrivaal van Julius Caesar, te vermoorden. Julius Caesar beschouwde het echter als verraad, nam de Egyptische hoofdstad Alexandrië in en koos de kant van Cleopatra. Ptolomaeus XIII vluchtte en verdronk in de Nijl. Julius Ceasar en Cleopatra hadden inmiddels een verhouding. Cleopatra's macht werd met volledige steun van de Romeinen hersteld in 47 v. Chr. Inmiddels was Cleopatra zwanger van Julius Ceasar maar trouwde, geheel volgens de Egyptische traditie, met haar elfjarige broer, Ptolomaeus XIV. In dat zelfde jaar werd de zoon van Cleopatra en Julius Caesar geboren, Ptolomaeus Caesar, oftewel Caesarion.
In 46 voor Chr. verbleven Cleopatra en Ptolomaeus in Rome en keerden na de moord op Julius Caesar in 44 voor Chr terug naar Egypte. Kort daarna stierf ook de jonge Ptolomaeus XIV. De omstandigheden waaronder hij stierf zijn tot op heden nog onduidelijk.
De heerschappij over Egypte werd na de moord op Julius Caesar verdeeld over Octavianus en Marcus Antonius. De positie van Cleopatra was hierdoor in Egypte kwetsbaar geworden. Zij zocht haar toevlucht tot Marcus Antonius. Die liet Cleopatra bij zich komen in Tarsus en bezweek al vlug voor haar charmes. Het paar bracht de winter door in Alexandrië waar Cleopatra het leven schonk aan een tweeling, Cleopatra Selene en Alexander Helios. Het gedrag van Marcus Antonius werd door de Romeinen als schandelijk beschouwd. Immers, Marcus Antonius was al getrouwd met Octavia, de zus van Octavianus. De relatie tussen hem en Octavianus verslechterde snel. Na de komst van nog een ander zoon Ptolomaeus Phiadelphus vestigde Marcus Antonius zich definitief in Alexandrië, bij Cleopatra.Samen smeedden zij een plan om in het oosten van Egypte weer gebieden te heroveren. De eerste veldtocht werd een volslagen mislukking. Marcus Antonius smeekte Octavianus om meer mankracht. Toen nog eens zo'n tweeduizend soldaten het leven lieten was de relatie tussen de twee Romeinen voorgoed verstoord.
Marcus Antonius behaalde vervolgens toch nog een overwinning in Armenië. Er volgden buitensporige festiviteiten in Alexandrië. In 32 voor Chr. verstootte hij Octavia, zijn wettige Romeinse echtgenote. Voor Octavianus was de maat vol: hij bereidde een oorlog voor. De slag bij Actium volgde en dwong Cleopatra en Marcus Antionus te vluchten. Cleopatra's voorstel om troonsafstand te doen in het belang van haar kinderen werd verworpen door Octavianus. Vervolgens pleegde zij op 12 augustus in 30 voor Chr. zelfmoord. Dit nieuws bereikte Marcus Antonius. Ook hij maakte vervolgens een eind aan zijn leven door zich op zijn zwaard te storten. Het lichaam van Cleopatra is tot op heden niet gevonden.
Caesarion, het oudste kind van Cleopatra en in theorie nu koning van Egypte, werd gepakt toen hij Egypte probeerde te ontvluchten. Octavianus liet hem executeren. De andere kinderen werden naar Rome gebracht en daar opgevoed door Octavia.
© 2012 Joke Baardemans
Bron: Chronicle of the Queens of Egypt, J. Tyldesley; The Complete Royal Families of Ancient Egypt, A. Dodson, D. Hilton