Hermopolis Magna, het huidige El-Asjmoenein, lag in Midden-Egypte, op de westoever van de Nijl. De Egyptenaren noemden deze heilige plaats Chemenoe, wat 'acht stad' betekent.
De scheppingsmythe van Hermopolis gaat uit van acht oergoden, de ogdoade. De Egyptenaren beschouwden de cijfers vier en acht als magisch.Beide getallen werden in verband gebracht met het geheel der dingen en de schepping van acht goden in vier paren paste daarmee binnen de Hermopolitaanse opvatting van de kosmos. De eerste versie van deze scheppingsmythe stamt uit het Middenrijk.
De ogdoade van Hermopolis bestond uit vier godenparen, waarvan elk paar werd geassocieerd met specifieke elementen die nodig waren voor de schepping. Noen en Noenet werden geassocieerd met het water, Amon en Amonet met lucht of verborgen kracht, Kekoe en Kekoet vertegenwoordigden de duisternis en Hehoe en Hehoet vormden de eindeloosheid. De mannen hadden kikkerkoppen, de vrouwen slangenkoppen. Vanuit hun voeten, herkenbaar aan de hondenkopjes, ontstond de oerheuvel. Deze acht goden omvatten in de kern de elementen voor het ontstaan van het universum. Daarom werden zij ook de vaders en moeders van de zonnegod genoemd.
De oergoden uit deze mythe werden op andere plaatsen weergegeven als bavianen die de rijzende zon begroeten, voornamelijk op afbeeldingen die het ontstaan van de zonnegod weergeven. Bavianen hebben de gewoonte om als de zon opkomt op hun achterpoten te gaan zitten met de voorpoten omhoog. Dit doen zij om hun buik te verwarmen aan de stralen van de ochtendzon. Deze opgerichte houding zagen de Egyptenaren als een houding om de zonnegod te aanbidden.
Hermopolis was het belangrijkste cultuscentrum van de god Thot. Het was dan ook deze god die na de schepping van de wereld op de oerheuvel Benben een ei plaatste. Hieruit werd de jonge zonnegod geboren. De scheppingsleer van Heliopolis waarbij de 'grote kakelaar' op de oerheuvel neerstrijkt om haar oerei te leggen, staat in nauwe relatie met de scheppingsmythe van Hermopolis. Thot manifesteert zich dikwijls in de vorm van de heilige ibis of de baviaan. Hij was de schrijvergod en kreeg in mythologische verhalen vaak een belangrijke rol toebedeeld. Thot zou ook 'de heilige boeken in het huis van leven' beheren. Hiermee werden de papyrusrollen in tempelbibliotheken bedoeld, die onder andere informatie bevatten over medische handelingen en wiskundige problemen.
© 2012 Joke Baardemans
Bronnen: The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypy, art. Creation Myths, v. Tobin; De geheimen van het Oude Egypte, L. Oakes en L. Gahlin; Gods and Men in Egypt, F. Dunand, C. Zivie-Coche