De indrukwekkende collectie van het Roemer- und Pelizaeus-Museum in Hildesheim bevat een prachtig groepsbeeld van een, naar het lijkt, gelukkig gezinnetje. Het kalkstenen beeld (hoogte 44cm) is gevonden in Gizeh, komt uit het Oude Rijk (5e dynastie) en werd aangetroffen in een van de zes grafschachten van mastaba 23. Een mastaba is een oud-Egyptisch graftype. Mastaba D23 bevatte helaas geen inscripties.
Om meerdere redenen is het een bijzonder beeld. Niet alleen wat betreft de schoonheid, de schitterende uitwerking van de gezichten en de haardracht van de volwassenen, maar ook wat betreft de totale vormgeving. Het beeld roept nogal wat vragen op. De drie figuren, een man, een vrouw en een kind, vallen op doordat de vrouw, genaamd Pepi, opvallend groter is uitgebeeld dan de man. Zij is daardoor duidelijk als hoofdpersoon van deze triptiek aan te merken. Om bij een groepsbeeld een vrouw groter uit te beelden dan de man was zeer uitzonderlijk binnen de Egyptische kunst. Haar linkervoet staat iets naar voren wat nog eens benadrukt hoe belangrijk Pepi was. Het was een manier om het aanzien dat een persoon genoot binnen de samenleving te onderstrepen.
Het gezicht van de man aan de rechterkant is bijna perfect bewaard gebleven en toont aan hoe zorgvuldig de beeldhouwer aan het werk is geweest. Ook deze man staat met de linkervoet iets naar voren wat echter de gebruikelijk manier was om mannen uit te beelden.
De stand van de benen van het naakte kind aan de linkerzijde, herkenbaar aan de jeugdlok, is gelijk aan die van de volwassen man. Hij omarmt het bovenbeen van Pepi, eveneens een duidelijk teken van onderscheid binnen de Egyptische kunst tussen volwassenen en kinderen.
De manier waarop het beeld geïnterpreteerd moet worden levert wat problemen op. Hoewel de basis van het beeld van inscripties is voorzien, zijn de onderlinge familiaire betrekkingen niet echt duidelijk. Pepi draagt de titel 'bekende van de koning', terwijl het kind aangemerkt wordt als 'koninklijk wab-priester' met de naam 'Rasjepses'. De grotere man aan de linkerzijde van Pepi wordt expliciet aangeduid als 'haar zoon Rasjepses'. Het kind en de volwassen man dragen dus dezelfde naam. Aanvankelijk ging men er vanuit dat er een verwisseling had plaatsgevonden van de inscripties en hield men de volwassen man voor de wab-priester en echtgenoot van Pepi. Het kleine, naakte jongetje zou haar zoon zijn. Ook de omarming, een typisch gebaar van een echtgenote wat we meer tegenkomen binnen de Egyptische kunst, wees daarop. Echter, als moeders in rang hoger zijn gesteld, kunnen zij ook hun zoon omarmen. Daardoor is men nu van mening dat, mede door de expliciete vermelding van de naam, de grotere man aan de linker kant van Pepi haar zoon is.
Van het kleine kind blijft onduidelijk in welke relatie hij staat tot de volwassenen. Hoewel het een jonger broertje zou kunnen zijn van Rasjepses ligt het meer voor de hand dat het om een kleinkind van Pepi zou gaan. Het blijft echter opmerkelijk dat het kind al een titel draagt en dus al lang volwassen is. Een andere mogelijkheid die wordt genoemd, is dat Pepi's zoon Rasjepses op verschillend leeftijden is uitgebeeld.
Het beeld heeft gestaan in de serdab van mastaba D23. Een serdab (Arabisch woord voor een onderaardse verblijfsruimte of holte) was een gebruikelijke plaats om een beeld van de overledene op te stellen. Gezien de prominente positie van Pepi binnen het groepsbeeld is het niet onaannemelijk dat Pepi ook daadwerkelijk de grafeigenaresse was.
© Joke Baardemans 2012
Bronnen: Das alte Reich Ägypten von den Anfängen zur Hochkultur, M. von Falck/Bettina Schmitz; Egypte, Het land van de farao's, H.F. Ullmann