De godin Tefnoet was de dochter van de scheppingsgod Atoem en echtgenote en zus van de god Sjoe.
Samen met haar broer maakte ze niet alleen deel uit van de kosmos maar vormde hier ook een integraal onderdeel van: Sjoe als god van de lucht, de wind, de levensadem en Tefnoet als godin van de vochtigheid. Tefnoet zou als tegenhanger van Sjoe gezien kunnen worden. Als de godin van de vochtige lucht en de god van de droge lucht zouden ze beiden de hemel ondersteunen. Tefnoet en Sjoe behoorden tot de enneade (groep van negen goden) van Heliopolis, verbonden aan de scheppingsmythe van Heliopolis.
Als godin van de vochtigheid is Tefnoet een wat mysterieus figuur. In de piramideteksten staat bijvoorbeeld dat zij voor de overleden farao water schiep uit haar vagina. De symbolische betekenis hiervan is onduidelijk. Ook onduidelijk is de herkomst van haar naam. Mogelijk dat het een relatie heeft met het woord tfn dat '(op)rijzen, zich verheffen' betekent. Sommigen denken dat haar naam een klanknabootsing zou zijn voor een spugend geluid. Helaas weet niemand zeker hoe de Oudegyptische taal heeft geklonken. Volgens de Heliopolitaanse scheppingsmythe (die verschillende versies kent) zouden Tefnoet en Sjoe namelijk door Atoem 'spugend' zijn geschapen. Haar naam werd later met een paar (spugende) lippen geschreven, wat hiernaar zou verwijzen. Het verhaal gaat ook dat Atoem hen zou hebben geschapen door middel van masturbatie of door te niezen. 
Een ander verhaal over Tefnoet vertelt dat zij samen met Sjoe als leeuwenwelpjes werden geschapen, wat zou verklaren dat Tefnoet zich in een leeuwinnengedaante onderscheidde van andere godheden. Er zijn nog meer verhalen over haar.
Gedurende de latere Memfitische traditie werd Tefnoet vereenzelvigd met de tong van de scheppingsgod Ptah en vormde zo een hulpmiddel van goddelijke creativiteit. In de tempel van Hibis wordt de associatie met Ptah symbolisch weergegeven op een tempelwand waar twee ba-vogels voor de zittende Ptah worden weergeven. De vogels worden Sjoe en Tefnoet genoemd.
Soms werd Tefnoet de echtgenote van de god Thot genoemd. Dit heeft te maken met de legende over Tefnoets vlucht naar Nubië en het feit dat zij door Sjoe en Thot weer terug werd gebracht. Daarna was zij de echtgenote van beide goden.
Tefnoet wordt niet alleen genoemd in de piramideteksten maar ook in de sarcofaagteksten uit het Middenrijk. In deze teksten is een belangrijke ontwikkeling te bespeuren. Tefnoet wordt hierin door de god Atoem vereenzelvigd met de godin Maät. Hiermee wordt aangegeven dat deze associatie van spiritueel belang was. Doordat Tefnoet veel overeenkomsten met Maät vertoont, veronderstelt men dat we haar zouden kunnen beschouwen als een verschijningsvorm van Maät.
Tefnoet werd veelvuldig afgebeeld als leeuwin of als een vrouw met de kop van een leeuwin. In de menselijke hoedanigheid draagt zij een lange pruik met een zonneschijf en een ureus op haar hoofd. Afbeeldingen van Tefnoet verschenen ook wel op schilden en contragewichten, soms samen met haar partner Sjoe. De zonneschijf stond symbool voor de mythe waarin Tefnoet samen met Sjoe de zonnegod Ra-Atoem opwachtten, iedere morgen dat hij opnieuw werd geboren. Als bewaker van Ra-Atoem en de farao werd zij ook weleens als een ureus afgebeeld en als een slang die om een scepter kronkelde of als een slang met een leeuwinnenkop.
De hoofdcultusplaats voor Tefnoet was in Heliopolis. Als lid van de enneade had ze daar haar heiligdom. Een ander heiligdom bevond zich in Tell el-Yahudiyya. De Griekse naam was Leontopolis wat de stad van de leeuw betekent. Hier werd zij samen met Sjoe in hun leeuwengedaante vereerd. Toen zij eenmaal volwassen waren, bewaakten beiden de oostelijke en westelijke horizon oftewel de opkomende en ondergaande zon.
Uit de Late Tijd zijn amuletten en gedenkplaatjes van Tefnoet bekend. Toch was de verering van de godin waarschijnlijk hoofdzakelijk rond haar cultusplaatsen gecentreerd.
© Joke Baardemans 2013
Bronnen: The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, art. Tefnut, V. Tobin; The complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, R. Wilkinson; Ma'at, normen, waarden, monumenten in het oude Egypte, F. Schobbe