Een leven zonder goden was voor de oude Egyptenaren en hun farao's ondenkbaar. De afbeeldingen van de diverse goden zijn dan ook ontelbaar. Dierlijke elementen en natuurverschijnselen spelen dikwijls een belangrijke rol in de manifestatie van goden.
Voor de oude Egyptenaren was de natuur goddelijk. Mogelijk dat de oorsprong van de Egyptische religie dan ook dicht bij de dieren ligt. De schminkpaletten uit de eerste dynastieën verschaffen ons enig inzicht hierover. We zien op vroege paletten alleen maar dierenfiguren terwijl er geleidelijk een overgang plaatsvindt naar paletten waarop ook mensen voorkomen.
Hoewel de spirituele wereld van het oude Egypte bovenmatig interessant is, is die ook lastig te begrijpen. Dat heeft een aantal oorzaken. Er bestaat onder meer geen systematische lijst van de goden, het aantal goden is dan ook onbegrensd.
Ook kunnen goden op verschillende manieren worden weergegeven. Ze worden soms als dier afgebeeld (zoömorf), als mens (antropomorf) of als een combinatie van een mens en een dier (hybride figuren). Sommige goden houden er diverse verschijningsvormen op na. Van sommige goden blijft de verschijningsvorm vrij stabiel, zoals van de god Osiris. Bij anderen varieert die verschijningsvorm sterk. Heel vaak worden ook nog specifieke symbolen of attributen aan de godheid toegevoegd. Deze kunnen worden gezien als aanwijzingen voor bepaalde eigenschappen van een betreffende godheid. Het verbeeldt eigenlijk iets wat niet op een andere manier uit te beelden is. Bijvoorbeeld het sistrum, een oud-Egyptisch muziekinstrument dat de godin Hathor meestal bij zich heeft, verwijst naar haar rol als godin van van de vreugde, het plezier en de muziek.
Een andere aspect wat vanuit onze belevingswereld moeilijk te begrijpen is, betreft het feit dat goden een verbintenis kunnen aangaan met andere goden waardoor zij het karakter of specifieke functie van een andere god aannemen. Dit doet zich voor wanneer de ene god belangrijker wordt dan de andere god. De godheid leent hiervoor een of meerdere namen van andere goden naast zijn of haar eigen naam. Dit fenomeen wordt syncretisme genoemd. 
Voorbeelden hiervan zijn Amon-Ra, Ra-Horachte, Sobek-Ra, Hathor-Maät en Ptah-Sokar-Osiris. De godheden versmelten als het ware, nemen eigenschappen van elkaar over zonder hun eigenheid op te geven. De scheppergod Amon kan zich dus zomaar als Amon-Ra manifesteren en neemt dan het karakter over van de zonnegod Ra. De eerste godennaam refereert aan de god als persoon. De tweede en volgende namen zeggen iets over de functie en het karakter en voegen iets toe in de zin van 'groter' of 'machtiger'. Men ziet dat ook in afbeeldingen terug doordat zij een symbool of attribuut overnemen van een andere godheid. Hierdoor zijn ze nog weleens lastig te herkennen. Eigenlijk geeft de naam die doorgaans bij de afbeelding staat vermeld de meeste duidelijkheid over de betreffende godheid.
De naam van een god kan ook nauw zijn verbonden met zijn functie. Zo heb je bijvoorbeeld de Nijlgod Hapi, de androgyne godheid met zijn dikke buik en hangende borsten die de personificatie was voor de overstroming en vruchtbaarheid. Personificaties zijn dikwijls gelieerd aan een natuurverschijnsel.
De oudste en belangrijkste god is de valkgod Horus en niet de god Ra zoals vaak wordt gedacht. Ook de mensengod Min en de stierengod Apis zijn goden die al in de eerste dynastie worden genoemd. In de loop van de tijd vinden er regelmatig verschuivingen plaats in de populariteit van de goden. Men ziet er nieuwe goden bijkomen en anderen verdwijnen. O
ok zijn er groepen goden die zijn verbonden aan een specifieke stad en tempel of aan een scheppingsmythe. Zo kennen we bijvoorbeeld de triade van Thebe, een groep van drie goden. Het zijn Amon, Moet en Chonsoe die hun cultusplek hebben in de grote tempel van Karnak bij het huidige Luxor. De enneade van Heliopolis is een groep van negen goden die verbonden is aan de scheppingsmythe van Heliopolis. Het clusteren van goden was een manier om orde te scheppen. Hoewel veel goden in relatie staan tot elkaar en soms ook samen worden afgebeeld, hoeven zij niet altijd tot een specifieke godengroep te horen. Men spreekt dan van een constellatie, een groepje goden waarbij de omgeving of situatie bepalend is waarom zij met elkaar worden afgebeeld.
Zoals uit alles blijkt, waren de Egyptische godheden door hun veelzijdige verschijningsvormen en door hun multifunctionele inzetbaarheid machtig. Hun macht en invloed werd begrensd doordat de meeste goden aan een locatie of regio waren verbonden. Wanneer en hoe de identiteiten van de goden zich ontwikkelden, is nauwelijks met zekerheid te zeggen. Echter, de vele mythen lichten soms een tipje van de sluier op over de oorsprong, persoonlijkheid, relaties tussen de godheden, macht en invloed.
©Joke Baardemans 2012
Bronnen: Bronnen: Gods and Men in Egypt, F. Dunand/C. Zivie-Coche; The complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, R. Wilkinson