Het oude Egypte kende talrijke festivals.
Een van de jaarlijks terugkerende en belangrijke festivals was het 'mooie Opet-festival' (Hb nfr n ipt), een feest dat verbonden was aan de stad Thebe (het huidige Luxor). Tijdens het festival stonden de farao en een groep van drie goden, de triade van Thebe, centraal. De triade bestond uit de grote god Amon van Karnak, zijn echtgenote Moet en hun zoon Chonsoe. Eenmaal per jaar brachten zij in hun bark een bezoek aan de tempel van Luxor, een heiligdom dat aan hen was op gedragen. De tempel van Luxor werd ook wel ipt rst genoemd wat zuidelijke harem betekent. Door afbeeldingen in deze tempel weten we dat ook het gewone volk, tot op zekere hoogte, kon deelnemen aan de plechtigheden.
De oudste vermelding van het feest dateert van de regering van Hatsjepsoet. Het vond plaats op de 15e dag van de tweede maand van het overstromingsseizoen (Achet) en werd beschouwd als een vernieuwingsfeest. Het festival ging gepaard met een grote processie en diverse rituelen. De symboliek achter deze rituelen is niet helemaal duidelijk. Hierover bestaan verschillende theorieën. Mogelijk waren ze bedoeld om de goddelijke afkomst van de farao te benadrukken. De farao werd gezien als de zoon van Amon. De specifieke offergaven die de farao aan deze god presenteert, zouden hiernaar verwijzen.
Sommige egyptologen veronderstellen dat tijdens het festival de regerende vorst werd geïdentificeerd met zijn ka. De ka was de levenskracht die de specifieke aard, karakter en temperament aangaf van een persoon. In dit geval zou het niet gaan om de persoonlijke ka maar om de koningsschaps-ka van de farao. De ka die hem in staat stelt zijn koninklijke taken te kunnen uitoefenen en de ka die hem verbindt met zijn voorgangers. Het festival zou dan ook kunnen worden gezien als een hernieuwing van het koningschap en de levenskracht van de farao. Men verwijst daarbij naar de afbeeldingen waarbij een rituele herbevestiging van de kroningsriten lijkt plaats te vinden. De farao ontvangt, al knielend voor de beeltenis van de god Amon-Ra van Karnak, diverse kronen. De persoonlijke ontmoeting tussen de farao an Amon-Ra vormde een hoogtepunt van de rituelen.
Een andere theorie is dat het zou handelen om een bruiloftsfeest dat ieder jaar opnieuw werd voltrokken, waarbij ook seksuele rituelen een rol zouden spelen. De verwekkings- en geboortescène in de buurt van het sanctuarium zou hiernaar verwijzen en ook de benaming voor de Luxortempel ipet resyt wat 'zuidelijke harem' betekent zou een aanwijzing hiervoor kunnen zijn.
Het festival won vooral tijdens het Nieuwe Rijk aan betekenis. Tijdens de regering van Thoetmoses III duurde het feest zo'n 11 dagen, onder de regering van farao Ramses III was het al uitgegroeid tot bijna een maand. Daarmee was het een van de langstdurende festivals.
Het Opet-festival wordt op diverse plaatsen afgebeeld. We treffen ze aan op de oostzijde van de 3e pyloon in Karnak, op het bovenste terras in Deir el-Bahri en in de Luxortempel. Reliëfs in de zuilengang van de Luxortempel laten een gedetailleerde weergave zien van het feest. Zij laten de daarbij behorende rituelen en festiviteiten zien. De reliëfs zijn aan het einde van de 18e dynastie gemaakt, rond de tijd van farao Toetanchamon. Destijds vonden zowel de heen- als de terugreis plaats via de rivier. De reliëfs in de Luxortempel tonen onder andere hoe de feestelijke optocht begint in de Karnaktempel. Hier hebben de priesters en farao Toetanchamon de goden met gepaste rituelen gereed gemaakt voor hun reis naar de Luxortempel. De godenbarken worden door kaalgeschoren priesters naar de aanlegplaats bij de Nijl gedragen, waarbij de barken door waaierdragers worden begeleid. In de rivier liggen prachtig gedecoreerde, cederhouten boten waarop de godenbarken 
worden geplaatst. Een juichende menigte, die bestaat uit hoogwaardigheidsbekleders, zangers, dansers, acrobaten en muzikanten, staat langs de oever. Te zien is hoe de boten, met gehesen zeilen, stroomopwaarts worden geroeid. Sommige boten worden vanaf de wal voortgetrokken. Een onderdeel van de cavalerie rijdt ook mee. Veel strijdwagens waren omgebouwd tot praalwagens. Eenmaal gearriveerd in Luxor worden de godenbarken van de rivier naar de tempel gedragen. De uiteindelijk processie stopt in de open hof waar de driedubbele schrijn stond voor de godenbarken. De oostmuur illustreert verdere festiviteiten in de tempel en de terugkeer per boot van de goden naar de Karnaktempel. Ook op de terugreis worden de goden weer door een enthousiaste mensenmassa toegejuicht.
Het transport van de godenbarken aan het begin van de 18e dynastie vond langs een andere weg plaats. Destijds werden de godenbeelden met een draagbare godenbark over land verplaatst, op de schouders van wab-priesters. Zij liepen door een sfinxenallee die de Karnaktempel met de Luxortempel verbond en deden onderweg zes speciaal geconstrueerde kapelletjes aan, waar de priesters konden rusten en waar speciale offerdiensten voor de goden plaatsvonden. De terugreis vond plaats via de Nijl waarbij de godenbarken werden begeleid door de boot van de farao.
Ook tegenwoordig wordt er nog jaarlijks een feest gevierd in Luxor. Een feest om de stadsheilige, Aboe al-Hagg, te eren. De moskee die aan deze heilige is gewijd, werd gebouwd op de puinhopen van de zuilenhof van Ramses II, in de Luxortempel. Tijdens een jaarlijkse processie wordt zijn schrijn door de straten gedragen en heerst er een feestelijke stemming in de stad. Mogelijk dat dit volksfeest nog een verre relatie heeft met het oeroude Opet-festival.
© Joke Baardemans 2013
Bronnen: Luxor Temple and the Cult of the Royal Ka, L. Bell, Journal of Near Eastern Studies, Vol. 44, No. 4 (Oct., 1985), pp. 251-294; The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt art. Festival, A. Spalinger; The Complete Temples of Ancient Egypt, R. Wilkinson; De geheimen van het oude Egypte, L. Oakes & L. Gahlin; art. Das schöne Fest von Opet, Kemet DE, G. Warnemünde; adviezen van Jan Koek; Grosses Handwörterbuch Ägyptisch-Deutch, Hanig